De publieke gezondheidszorg worstelt met de zogenaamde ‘moeilijk bereikbare groepen’, mensen die laag zijn opgeleid, onze taal niet goed spreken en onze culturele idealen over gezondheid niet meteen delen. Hoe om te gaan met ‘moeilijk bereikbare groepen’? Daarvoor hebben we de Bianca Methode ontwikkeld. De naam is ontleend aan een mixed mediaproject in Maastricht, waarin alledaagse bronnen van stress en onzekerheid het uitgangspunt zijn voor korte filmpjes die samen een miniserie vormen.
De ‘‘Biancamethode’’ is een methode van mediaproductie die bijdraagt aan gezondheidsbevordering van groepen met een lage sociaaleconomische status (LSES), die kampen met veel bronnen van stress en ongezondheid. Veel gangbare vormen van geestelijke gezondheidsbevordering hebben weinig bereik in LSES groepen, doordat ze niet aansluiten bij de sociale werkelijkheid van deze groepen (Patel, 2014). De ‘‘Bianca-methode’’ richt zich op het stimuleren van begrip van die sociale werkelijkheid, de bronnen van stress daarin en de mogelijkheden voor verbetering.
De ‘‘Bianca-methode’’ is ontwikkeld in het project ‘Bianca in de buurt’, een Maastrichts mixed mediaproject waarin alledaagse bronnen van stress en onzekerheid het uitgangspunt zijn voor korte filmpjes die samen een miniserie vormen. De afleveringen werden in carrouselvorm (dus vele malen) uitgezonden op TV-Maastricht, ze waren te bekijken op internet, en ze werden bekeken en besproken in ‘narrowcastings’ kleine groepen.
Het idee voor dit mediaproject ontstond binnen het netwerk ‘Geestelijk Gezond Maastricht’ waarin professionals uit vele verschillende organisaties zich inzetten voor de geestelijke gezondheid, vooral in de lage inkomensbuurten waar de ziektelast het grootst is.
De ‘‘Bianca-methode’’ is mede gebaseerd op etnografisch onderzoek van dit mediaproject. Dit onderzoek beoogde inzicht te krijgen in het gebruik van media voor het bevorderen van de geestelijke gezondheid en sociale veerkracht van lage inkomens groepen. We deden onderzoek naar de ontwikkeling van de scripts, de participatieve processen en samenwerking met buurten, de try outs, het herschrijven van scripts, en de gesprekken en discussies die de afleveringen op gang brachten bij het publiek. Uit het onderzoek kwam naar voren dat Bianca gesprekken op gang bracht over herkenbare en lastige sociale situaties die impact hebben op de geestelijke gezondheid, en dat het publiek daarbij creatieve invalshoeken voor problemen en oplossingen vond (Knibbe et al., verschijnt binnenkort)
De ‘‘Bianca-methode’’ moet niet gezien worden als een kant-en-klaar format dat eenvoudig kan worden toegepast en uitgerold in andere contexten. Participatie is per definitie gesitueerd en context-gebonden en daarom heeft de ontwikkeling van een participatieve benadering een ‘bricolage’ karakter. ‘Het concept ‘bricolage’ houdt in dat iets geconstrueerd wordt uit de ingrediënten die op dat moment in die context meer of minder toevallig beschikbaar zijn (Freeman, 2007). Bricolage is een creatief en improviserend proces ….(Horstman et al 2013). Tijdens het maken van dit media-project werden bijvoorbeeld diverse ideeën en werkwijzen in de Maastrichtse context uitgeprobeerd, bekritiseerd, vergeten of verworpen. En enkele ideeën en werkwijzen kregen bijval. Juist deze ruimte om in te spelen op de discussies en ervaringen die in de samenwerking met buurten naar voren kwamen zorgde ervoor dat het project goede inbedding vond, en aansloot bij de ervaringen van het lokale publiek (Knibbe et al 2015).
De ‘‘Bianca-methode’’ is geen standaardformat voor mediaproducties in public health, maar het biedt kernideeën en vuistregels voor de vele micro-beslissingen in mediaproducties en gezondheidsbevordering voor groepen met een hogere ziektelast die samenhangt met een lage sociaal economische status (LSES).
Download:
‘Dit gaat over ons’ – De ‘‘Bianca-methode’’ voor media als brug naar moeilijk bereikbare groepen in geestelijke gezondheid bevordering
Mare Knibbe, Mieneke Bakker, Mark Timmer, Marten de Vries, Klasien Horstman
Maastricht, 2015, Copyright: auteurs
